භාත්ඛණ්ඩේ සංගීත විශාරද උපාධිය ට අදාළ විෂය නිරදේශ (වාදනය)

භාත්ඛණ්ඩේ සංගීත විශාරද උපාධිය ට අදාළ විෂය නිරදේශ (ගායනය)

භාත්ඛණ්ඩේ සංගීත විද්‍යා පීඨයේ අධ්‍යයන හා විභාග තොරතුරු

''''''''Bhatkhande Music Institute University -
Admissions to 2017 - 2018 Academic Year'''''''
Address 1,Kaiserbagh
Lucknow-226001
City Lucknow
State Uttar Pradesh

Email info@bhatkhandemusic.co.in
Bhatkhande Music Institute University is one of the best universities of Uttar Pradesh, India. The university is located in Lucknow, Uttar Pradesh. Bhatkhande Music Institute University caters the educational needs of students belonging to Lucknow and Uttar Pradesh. It is the one and only music university in India. It has been named after Pt. Vishnu Narayan Bhatkhande, the stalwart of Indian music. It was declared as University in the year 2000 by the Government of India. It has produced many great maestros of music. It has students from Sri Lanka , Nepal , Central and East Asian Countries.
It offers 2 years Pre- graduate, 3 years graduate, 2 years Post- graduate courses and Ph.D. programmes to the students. Bhatkhande Music Institute University admission notification releases in the month of May/June. Apart from having pre-requisite qualifications, you need to qualify in the audition test conducted by the university in order to get admission. Construction of world class audio-video library is under progress. Ragging is taken seriously by the administration of Bhatkhande Music Institute University. Bhatkhande Music Institute University results of exams can be accessed in http://www.bhatkhandemusic.edu.in/pages/results.asp.
Bhatkhande Music Institute University faculty is one of the best faculties in India Hostel facility is available in the university for the students. There are 32 rooms in the girl's hostel which can accommodate 50 girl students from other cities or countries. You can reach Bhatkhande Music Institute University by first reaching to Lucknow, Uttar Pradesh. Lucknow is well connected by all modes of transport. Thus we recommend Bhatkhande Music Institute University for the students from all over India to pursue music education.
Read more at the official website: www.bhatkhandemusic.edu.in

ALL DETAILS ABOUT THE EXAM OF BHATHKHADAY
SANGEETH VISHARAD UPADHI
About the Examination of “VISHARAD UPADHI’’(5 YEARS)
General Rules
The Bhatkhande Sangit Vidyapith conducts the following examination in Vocal, Instrumental (Sitar, Violin, Israj, Guitar, Sarod, Sarangi, Flute, Shahnai, Jal Tarang and Nal Tarang), Pakhawaj & Tabla. It also conducts examination in Kathak Dance, Manipuri Dance, Bharatnatyam (up to Visharad only) and proficiency course in following examination.
(1) Examination of Prathama – After study for two years.
(2) Examination of Madhyama – One year after the Prathama examination.
(3) Examination of Visharad Pt. I – One year after the Madhyama examination.
(4) Examination of Visharad Pt. II – One year after the Visharad Pt. II – One year after Visharad Pt. I examination.
(5) Examination of Nipun Part I – One year after Visharad Part II.
(6) Examination of Nipun Part II – One year after Nipun Part I.
(7) Examination of Nipun Part III – One year after Nipun Part II.
(8) Examination of Acharya – Two years after the Sangit Nipun examination.

ABOUT THE EXAMINATION OF BHATKHANDE SANGIT VIDYAPITH
Eligibility for Admission to various Examinations:-
(a) Admission to the Prathama Examination –
Admission to the Prathama Examination shall be granted only to those who have completed the prescribed course of studies from :
(i) The institutions affiliated to the Bhatkhande Sangit Vidyapith, Lucknow.
(ii) The Institutions recognized by the Vidyapith.
(iii) Under the private coaching of reputed musicians and qualified teachers.
(b) Admission to the Madhyama Examination –
Admission to the Madhyama Examination shall be granted to those who have passed the Prathama Examination of the Vidyapith and thereafter pursued likewise the further prescribed course of study for full one year.
Note: No candidate will be eligible to appear direct at the Madhyama Examination unless he/she has passed the Prathama Examination.
Provided that those Candidates who have passed the Intermediate Examination of the Board of Education, U.P. or those who have passed the Higher Secondary Examination of any recognized University of India, with Music as one of their subjects in the Intermediate of Higher Secondary respectively, will be eligible to appear direct at the Madhyama Examination.
(c) Admission to the Visharad Examination –
Admission to the examination for Visharad shall be granted only to those who have passed the Madhyama Examination of the
Vidyapith or its equivalents and thereafter pursued likewise the further prescribed course of study for two complete years.
(d) Admission to the Nipun Examination –
Admission to the examination for Sangit Nipun, Vadya Vipun Nritya Nipun shall be granted to those who have pursued for three complete years the courses of study prescribed by the Bhatkhande Sangit Vidyapith after having passed the Visharad Examination of the Vidya pith of its equivalent :
(i) Candidates appearing at the Nipun Part I examination shall have passed the Matriculation examination or High School examination of a recognized University or Board of Examinations respectively.
(ii) No candidate who is less than seventeen yrs. Of age will be permitted to appear at the Nipun Part I examination.
(e) Admission to the Acharya Examination –
Admission to the examination for Acharya shall be granted to the following:-
(i) Those who have passed the examination of Nipun at least two years before the application for admission to the examination for Acharya and are certified by the Directors of Bhatkhande Sangit Vidyapith or by the Head of any other Institution which teaches the requisite course of studies and as such is or shall hereafter be recognized by the Vidyapith for the purpose of admission, who have been engaged in research work in the subject concerned for not less than two years.
(ii) Teachers and research assistants in the Vidyapith who have passed Nipun Examination and have served in some recognized institution for at least three years as teachers.
(iii) The candidate shall have passed the B.A. or any equivalent degree of a recognized University.
TIME OF EXAMINATIONS
The examinations of Bhatkhande Sangit Vidyapith shall be held in the month of December every year. The dates of the examination shall be notified each year at least two months before the examination.

APPLICATION FOR ADMISSION TO VARIOUS EXAMINATIONS
1. Application for admission to all the examinations of the Vidyapith shall be addressed to the Registrar, Bhatkhande Sangit Vidyapith, Lucknow, U.P., on a prescribed from available from the Vidyapith. No application which is received late than August 31st of the year concerned shall be entertained.
2. Every applicant for admission to an examination of Bhatkhande Sangit Vidyapith must enclose the following documents along with his/her application :-
(a) A full list of the Ragas and approved musical compositions, or Talas and Rhythmic Figures that he/she is expected to complete before the date of the examination.
(b) A certificate of attendance and progress report signed by the Head of the Institution he/she applies through or by a qualified and recognized teacher of the subject concerned except in the case of the examination for Sangit Nipun and Sangit Acharya application of admission to which must be sent through the Head of the Music Institution teaching the requisite course of studies.
(c) In case of an application for admission to the examination higher than the Examination of Prathama a certified copy of the certificate of the attested copy of the mark-sheet of the previous examination passed.
(d) The name of the centre at which he/she wishes to appear for the examination.
(e) The requisite examination fee.
In the case of Blind candidates the superintendent of the center concerned shall arrange for writers to write the theory papers at the candidate’s dictation and the candidates cost.
Musical accompaniments required at the practical examination will be arranged for by the superintendent of the center concerned.
The theory papers of the examination of the Vidyapith shall be set in English and Hindi only.
PATTERN OF EXAMINATION
The examination of the Vidyapith shall be in two parts i.e. Theory and Practical.
There shall be common theory papers for following groups of subjects from Prathama to Nipun Part II.
a) Sitar and Sarod
b) Violin, Esraj, Sarangi and Guitar
c) Flute and Shehnai
d) Tabla and Mridang

The marks of the Theory and practical Examinations in each subject are distributed as under –
1. Prathama Max. Marks Min. Pass Marks
Practical 200 66
Theory 100 33
(3 Hours)
2. Madhyama Max. Marks Min. Pass Marks
Practical 200 66
Theory 100 33
(3 Hours)
3. Visharad
There shall be two parts - Visharad Part-I and Part-II, each carrying the following marks separately:-
(a) A candidate must pass both in Theory and Practical, Separately. If one fails either in Theory or Practical he/she shall be deemed to have failed in the examination.
(b) In case any candidate who secures 3 marks less than minimum passing marks, a grace of 3 marks will be given by Vice-President Bhatkhande Sangit Vidyapith. This will not be implacable for both theory and Practical at a time.
(c) The minimum percentage of marks required for a pass in the first, second and third divisions are us under :-
Min. pass marks for : I Div. 60% in the aggregate.
Min. pass marks for : II Div. 45% in the aggregate.
Min. pass marks for : III Div. 33% in the aggregate.
(d) Minimum marks required for Distinction - 75% in the aggregate on the aggregate marks obtained both in Visharad Part I and II.

කටහඬ පාලනය - 2 වන කොටස

පළමු වන කොටසින් මා ඔබට පැහැදිළි කළේ " හඬ පරාසය" සකස් කර ගත හැකි සරළ අභ්‍යාසයක් ගැන.
මෙම කොටසින් සාකජ්ජා කෙරෙන්නේ හුස්ම රඳවා තබා ගැනීම පිළිබඳව. මොකද? බොහෝමයක් අයට තිබෙන ගැටළුවක් තමා 

""ගායනය ඉදිරිපත් කිරීමේදී තමා කිසියම් කාලසීමාවක් තුළ ගායනය කළ යුතුව තිබෙන ගීතමය කොටස ගායනා කර අවසන් වන්නට පෙර තමා රඳවා ගෙන සිටින හුස්ම අවසන් වීම"".

මේ නිසා ඇතිවන ගැටළු කීපයක් තමා පහතින් දැක්වෙන්නෙ...

   01. ගයන්නේ ගීතයක් නම් එහි අවසන් වචන කිහිපය නොඇසී යාම හෝ අපැහැදිළි වීම.

  02. ආයාසයෙන් හුස්ම රඳවා තබා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම නිසා අසන්නාට එය කෑගැසිල්ලක් සේ ඇසීම.

   03. අනවශ්‍ය ලෙස හුස්ම රඳවා ගැනීමට උත්සාහ කිරීමෙන් ගායනය අතරතුර ඉක්කාවක් වැනි දෙයක් ඇතිවීම.
( ඇතැම් අවස්ථාවල මෙය සබකෝලය,බය නිසාද ඇතිවන අතර එය එසේ වන්නේද හර්ද ස්පන්දනය වේගවත් වීමේදී කෙටි හුස්ම ඇතිවන නිසාය.)

    04. ගීයක පේලියක් ගයා අවසානයේ"හහ්" යනුවෙන් හුස්ම ගන්නා ශබ්දය අමිහිරිව ඇසීම.

     ඉතින් මෙවැනි ගැටළු නිරාකරණය කර ගැනීමට මනා හුස්ම පාලනයක් ඇති කර ගත යුතුමයි. මේ සඳහා ඔබ මුලින්ම කළ යුතු වන්නේ ....

* ඔබේ හුස්ම ගැනීමේ රටාව ගැන අවංකව දැණුවත් වීම*

මෙහිදී මා "අවංකව දැණුවත්වීම" කියා සඳහන් කළේ ඇයි දන්නවද? 

බොහෝ අය තමන් ගැනම අධි තක්සේරුවකින් ඉන්නෙ ගීතයක් සාමාන්‍ය පමණින් හෝ ගැයීමට හැකි වූ පමණින්. ඉතිං ඒ නිසා මුලින් තමන්ට තමන් අවංක වෙන්න ඕනා.

ඒ සඳහා පහත පියවරයන් අනුගමනය කරන්න.

1. නිදහස් වේලාවක් තෝරා ගන්න.
මෙය තමන් ගැන තමන් විසින්ම කරන නිරීක්ෂණයක් නිසා රාත්‍රී නින්දට යන වෙලාව වඩාත් සුදුසුයි කියලයි මම නම් හිතන්නෙ.

2. එම කාලය තුළ ඔබ සාමාන්‍යයෙන් හුස්ම ගන්නා පිළිවෙලට හුස්ම ගන්න.
විනාඩි 5-10 ත් අතර කාලයක් මේ සඳහා වැය කළාම ප්‍රමාණවත්.

මෙහිදී ඔබ නිරීක්ෂණය කළ යුත්තේ ඔබ ගන්නේ "කෙටි හුස්මද? දිග හුස්මද? යන්නයි.

3. ඊළඟ පියවරේදී ඔබ ඉහළට ගෙන පහළ දමා අවසන් වන එක හුස්මකට " තත්පර කීයක්" ගත වනවාද? කියා නිරීක්ෂණය කරන්න.
( බොහෝ අයට මෙහිදී ගණනය වන්නේ තත්පර 1හෝ 1 1/2 වැනි ඉතා කුඩා අගයක්.)

*ඉහත සරළ පියවර මගින් ඔබට
හොඳින්ම ඔබේ හුස්ම ගැන අවබෝධයක් ලබාගත හැකියි*

එය තීරණය කිරීමෙන් පසුව දෙවනුව තමා හුස්ම පාලනය කිරීමට පිවිසිය යුත්තේ...

හුස්ම පාලනය කිරීමේ මූලික පියවර වන්නේ උදරය ට ප්‍රධාන තැන දෙමින් හුස්ම ගැනීමයි. මෙය
" බඩෙන් හුස්ම ගැනීම"
කියා බොහෝ දෙනා පවසනව.
ඔබේ සාමාන්‍ය හුස්ම ගැනීමේ රටාවට නැවතත් අවධානය යොමු කර බලන්න.
* ඔබ ඉහළට ගන්නා හුස්මටද, පහළ හෙලන හුස්මටද කියා ඔබේ උදරය හකුළන්නෙ?*

(බොහෝ අය පිටකරන හුස්මටයි උදරය හකුළන්නෙ.)
ගායනයේදී මෙය කණපිට හරවා ගත යුතුයි. මුලින්ම.

ඒ කියන්නෙ,
*ඔබ ඉහළට ගන්නා හුස්ම බඩ හකුළා ගත යුතු අතර... පහළ හෙලන හුස්මේදී බඩ පිම්බීම කළ යුතුයි.*

***** මෙහිදී නම් මේ කාරණය අවධාරණය කළ යුතුමයි. ***** 

''''' ඔබ ඉහළට ගන්නා හුස්ම නාසයෙන් ගත යුතු අතර පහළට හෙලන හුස්ම කටින් පිට කළ යුතුයි''''.

ඒ වගේම හොඳින් මතක තබා ගන්න. මෙයද ප්‍රගුණ කළ යුත්තේ ඔබේ සාමාන්‍ය හුස්ම රටාවෙන්මයි.
( මෙහිදී බඩ හැකිලීම කළ යුතු වන්නේ ඔබ ඉණට අඳින ඇඳුමක් ඇඳීමේදී බඩ අකුළන ප්‍රමාණයටයි.. එසේ නැතිව බඩ පිටට ඇලෙන ප්‍රමාණයට හෙම නොවෙයි.හොඳද?)

* දැං ඔබ මෙම ක්‍රමයට හුස්ම ඉහළ ගැනීමටත් පහළ දැමීමටත් හුරු කිරීමේදීම ඔබේ හුස්ම රඳා පැවතුන "තත්පරය හෝ තත්පර 1 1/2 ,"  "තත්පර දෙකකට විතර" ඉබේටම වැඩි වේවි..
අතැම් විට කලින් තිබුණ ප්‍රමාණයේම තිබුණත් ඔබට හුස්ම ගැනීමේ හා හෙලීමේ යම් සැහැල්ලුවක් දැනේවි.

සැ.යු.

මෙහි සඳහන් ක්‍රමයට අමතරව යුරෝපීය ඇතැම් රටවල කටහඬ පාලනයට අවශ්‍ය හුස්ම අභ්‍යාස වලදී ‘‘ගන්නා හුස්මට බඩ පිම්බීමත්,හෙළන හුස්මට බඩ හැකිළිමත් සිදු කල යුතු බව ත් සඳහන් කර ඇති ලිපි ද මෙම ලිපිය සැකසීමේදී මට හමුවුනා. ඒ ඒ රටවල දේශගුනයන්ට ගැලපෙන ආකාරයට එලෙස වෙනස් කම් පවතින්නටත් පුලුවන්.

නමුත් මෙහිදී වැදගත් වන්නේ ගායනයට අවශ්‍ය කරන හුස්ම ප්‍රමාණය වැඩි වේලාවක් රඳා පවත්වා ගැනීමනේ. එහිදී වඩා වැදගත් වන්නේ මෙහි මා සඳහන් කළ ක්‍රමය බවට විශ්වාසයි.

ප්‍රෙව්සමෙන් අත්හදා බලන්නකො....

කටහඬ පාලනයේ මූලික පියවර

01 වන කොටස

උච්චාරණ ඉන්ද්‍රිය පද්ධතියේ විකාති වීමක් නැති මිනිසුන්  සියලු දෙනාටම ‘‘කටහඬක්‘‘ තිබෙනව. අවශ්‍ය වන්නේ එය ප්‍රබල කටහඬක් කර ගැනීමයි. ලස්සන මිහිරි කටහඬක් යනු ඇත්තෙන්ම ප්‍රබල දායාදයක්. ගායකයෙක් විමට යමෙකුට යාන්තමින් හෝ හීනයක් ඇත්නම් එය හසුරුවන ආකාරය පිලිබඳව හොඳ දැණුමක් සමගම පලපුරුද්දක් තිබිය යුතුයි.

තමන්ට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට ආශ්වාස කිරීම තුළින් වාතය ලබාගැනීම සහ එය  පාලනය කරගැනීමයි මෙහිදී විය යුතු වැදගත්ම දෙය.

‘‘‘දහඅටවන සියවසේ විසූ කාර්ලෝ බ්‍රොස්කි නම් ඔපෙරා ගායකයා එක හුස්මට ස්වර 150ක් ගායනය කළ හැකි කෙනෙක් ලෙස ප්‍රසිද්ධියක් ලබා තිබෙනව ‘‘ මේ තත්ත්වයට එකවරරම ගායකයෙකුට පැමිණිමට අපහසුයි.

මූලිකවම සිදුකිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ ශරීරයෙන් ශබ්දය පාලනය කිරීමට ඉගෙන ගැනීමයි. 

වර්තමානයේ බොහෝදෙනෙක් සිතන්නේ ගායනා කිරීමේදී උපකාරවත් වන්නේ ‘‘උගුර‘‘ පමණක් කියායි. නමුත් සැබෑ තත්වය ඊට වෙනස්. ගායනා කිරීමේදී ‘‘මුළු ශරීරයම ‘‘ එයට දායක වනවා.ඒ සඳහා  මුළු ශරීරයේ ම ශක්තිය ඔබ දැනුවත්ව හෝ නොදැණුවත්ව වැය වනවා. මේ නිසා මුලින්ම කළ යුතු වන්නේ 

‘‘මුළු ශරීරයේම පේශීන් සැහැල්ලුව තබාගැනීම‘‘යි.

 බොහෝ අය හිතනව මේ විදියට පේශී ලිහිල්ව තබා ගන්නට ශරීරය බර අඩු විය යුතුයි කියා. එහෙත් ඔබ දන්නා තරමින් කල්පණා කර බලන්න.බටහිර ඔපෙරා ගායකයන් ගැන. සාමාන්‍යෙයන් ඔවුන් තරමක් මහතයි.ඔවුන් ගේ  ගායනයේදී විශාල ශක්තියක් වැය වෙන නිසා ඔවුන් වැඩිපුර ආහාර ගන්නවා.

 

විසිවන ශතවර්ෂයේ සිටි එක් ප්‍රසිද්ධ ගායිකාවක් වන ‘‘මරියා කැලස්‘‘ මේ ගැටලුවට ප්‍රායෝගිකව මුහුන දුන් අයෙක් ලෙස වාර්තා වෙනව. ඇයට තිබුණලු ඉතාමත් තියුණු කටහඬක් එය තවත් ප්‍රබල කර ගැනීමට නම් ඇගේ ශරීරිය සැහැල්ලු කර ගත යුතු බවට ඇයට උපදෙස් ලැබුනලු.ඒ සඳහා ඇය කර තිබුණේ  අනවශ්‍ය ලෙස ආහාර පාලනය කිරීම. ඒ නසා  නිසා ඇය පමනක් නොවේ  ඇයගේ කටහඬ ඉතාමත් දුර්වල වුනාලු

වෘත්තීය මට්ටමේ ගායන ශිල්පියෙකුට තමා මුවින් නිකුත් වන ශබ්දය මුලු ශරීයෙන්ම පාලනය කිරීමට ඉගෙන ගැනීම අවශ්‍යයි. ඒ සඳහා මුලින්ම කළ යුතු වන්නේ,

පහල ස්වර ( මධ්‍ය සප්තකයේ ‘‘ස‘‘ ස්වරයේ සට පහලට) හැකිතාක් පහලට ගැයීමට උත්සාහ කිරීමයි. අවදාරණය කළ යුතුයි මෙය එක්වරම කිරීමට යාම නම් ඉතා අවදානම් සහිත ක්‍රියාවක්. එම නිසා පියවරෙන් පියවර යා යුතුයි.

උදාහරනයක් විදියට ඔබට උපරිමව ගායනය කළ හැක්කේ ‘‘මන්ද්‍ර ‘ධ‘ ස්වරය‘‘ වෙනකල් පමණක් කියා හිතමු. ඔබ කළ යුත්තේ ‘‘මද්‍ය ‘ස‘ ස්වරයේ‘‘ සිට සෙමෙන් ස්වරය බැගින් පහළට පැමිණ ‘‘මන්ද්‍ර ධ‘‘ ස්වරයේ නතර වී සිටීම ඔබට හැකි තරම් වෙලාවක්. හැබැයි මෙහිදී ආයාසයෙන් අමාරුවෙන් එම ස්ථානයේ රැඳී නොසිටිය යුතුයි.

ඊළඟ දිනයේ දී තමයි ඔබ ‘‘මන්ද්‍ර ප‘‘ ස්වරය වෙත ගමන් කිරිමට සිතන්න ඕනෙ. ඒ සිතිවිල්ලේ ඉඳගෙන මුලින්ම ඔබ උත්සාහ කරන්න. එය කිරීමට ඔබට අපහසු නම් අමාරුවෙන් ඔබේ සිරුරට වද දෙන්න නම් එපා. ඔබට හැකි උපරිමයේම නැවත රැඳී සිටින්න. ඊළඟ දිනයේ නැවත උත්සාහ කරන්න. 

මෙලෙස ඔබට හැකිතරම් පහළට මන්ද්‍ර ස්වර ගැයූ පසු නිකමට මෙන් පහළ සිට ඉහල ස්වර වලට ගයා බලන්න. නිරායාසයෙන්ම ඔබට ‘‘උච්ච ස්වර‘‘ (ඉහළ ස්වර) ගැයීමට හැකි වී තිබේවි. නිකම්ම නෙමෙයි. ඔබට කෙතරම් පහත් ස්වර ප්‍රමාණයක් ගායනා කළ හැකිද? එතරම්ම ඉහළ ස්වර ප්‍රමාණයක්ද ඔබට ගයනු හැකි වේවි.

මෙයට හේතුව ඔබ දන්නවාද?

පහළ ස්වර ගායනා කිරීමේ දි උපකාර වන්නේ ‘‘ළය ප්‍රදේශය‘‘

පෙනහලු, හෘදය වැනි අවයව ත් සමග එක්ව ක්‍රියා කරනව. ඉතින් එම අවයව වලට හොඳ අභ්‍යාසයක් ලැබෙනව පහල ස්වර ගායනයෙන්. 

නමුත් ඉහළ ස්වර ගායනයේදී උදව් වෙන්නෙ ‘‘හකු ඇටය,මුහුනේ අස්ති‘‘ වැනි දේවල් එම අවයව වලින් හඬ පවත්වා ගැනිමට විනා හඬ සකස් කර ගැනිමට උදව්වක් ලැබෙන්නෙ නැහැ.

අපි නිතර අසා තිබෙනව නේ හුස්ම පාලනයෙන් කියා නිවැරදි ගායනයකට ප්‍රවේශ විය හැකි. ඉතිං හුස්මත් එක්ක නිතර ගනුදෙනු කරන්නෙ ළය ප්‍රදේශය ආශ්‍රිත අවයව. ඒ නිසයි පහළ ස්වර අභ්‍යාස වලට වැඩි ඉඩකඩක් දෙන්න කියන්නෙ.

සංගීත විද්‍යාව ගැන මා ලියන මේ ලිපි පෙළේදි මා නිතර කියූ දෙයක් තමයි‘‘ලොව මෙතෙක් බිහි වූ විශ්ෂ්ඨතම සංගීත භාණ්ඩය ‘‘මිනිස් කටහඬ‘‘ බව. එය සොබාදහමින් අපට ලැබී තිබෙන මිල කළ නොහැකි දායාදයක්. 

වෘත්තීය මට්ටමේ  ගායකයෙකු තරම් දක්ෂ ලෙස ගායනය කළ හැකි වන්නේ අපගෙන් කිහිපදෙනෙකුට පමණක් වූවද ‘‘සංගීතය අපේ ජීවිතයේ කොටසක්‘‘. ඔබට හොඳින් ගායනය කළ හැකි වුවත් නැතත් ඔබ සතු කටහඬ නමැති සංගීත භාණ්ඩය ගැන වැඩි විස්තර දැනගැනීමට ඔබ කැමති ඇති.

හිමින් හයියෙන් රහසින් , මේ ආදී කොයි ආකාරයෙන් කතා කළත් ශබ්දය නිකුත් වෙන්නේ ‘‘ස්වරාලයෙන්. ස්වරාලය පිහිටා තිබෙන්නේ උගුරේ මැද ප්‍රදේශයේයි. ස්වරාලය දෙපැත්තේ ස්වර තන්ත්‍ර ලෙස හැඳින්වෙන කුඩා පේශිමය සිවි දෙකක් පිහිටා තිබෙනවා.

මෙයින් ශබ්දය නිකුත් වෙන්නේ කෙසේද? 

සාමාන්‍යයෙන් ආශ්වාස කරන විට ස්වර තන්ත්‍ර ළිහිල්ව තිබෙන නිසා ඒවා ශ්වාස නාලයේ ත්‍රිකෝණාකාර හැඩයක් ගන්නවා. ඒත් ඔබ ගායනා කරන විට වාතය ස්වරාලය තුළින් වැඩියෙන් ගමන් කරන නිසා ශ්වාස නාලය හීනි වන අතර ස්වර තන්ත්‍ර කම්පනය වීම මගින් ශබ්දය නිකුත් වෙනවා. 

ස්වර තන්ත්‍ර ඇදෙන තරමට ඒවා වඩාත් වේගයෙන් කම්පනය වෙන නිසා එයින් නිකුත් වන්නේ උච්ච ස්වරයක්. 

ස්වරාලයට ඇතුල් වෙන වාතය අඩු වන විට ස්වර තන්ත්‍ර ළිහිල් වන අතර ශ්වාසනාලය විශාල වෙනවා. මෙමගින් ඇති වන කම්පනය අඩු වන නිසා එයින් නිකුත් වන්නේ ගැඹුරු කටහඬක්.