ජන ගී වර්ගීකරණය

පුංචි ‘‘පහේ හපණුන්ට‘‘ ගී රසවින්දනය - 01

ගීතය - රත්න දීප ජන්ම භූමි.............

සංගීත පාඩම් - අංක 01. ‘‘බිලාවල් රාගය‘‘

බිලාවල් රාගයේ හැඳින්වීම.

බිලාවල් රාගයේ මූලික ගායන විදීන්.....

බිලාවල් රාගයේ ශාස්ත්‍රීය ගායන විදීන්

ගල් ලෙන BROKEN - ලෙන් දොර OPEN

පටන් ගනිද්දිම ඉහත දැක්වූ උදෘතය ගැන ඔබට යම් කුකුසක් දැනෙණු ඇති. මෙය හුදෙක් ‘‘මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ , සිංහභාහු නාටකය‘‘ විහිළුවකට ලක් කිරීමක් නම් නොවේ.

මෙය පේරාදෙණිය සරසවි විද්‍යාර්ථීන ගේ මුවග රැවු දෙන ප්‍රසිද්ධ වදන් අතරට එක් වූ වදන් පෙළකි. එය සිදු වූයේ මෙසේය.

මේ චවන නිර්මාණය කළේ එවකට විශ්ව විද්‍යාලයේ දීප්තිමත් ශිෂ්‍යෙක්ව සිටි‘‘ පසු කලෙක මෙරට වීදි නාට්‍ය කලාවේ පුරෝගාමියා වූ ගාම්ණි හත්තොට්ටුවේ ගම‘‘ මහතා විසිනි.

නමුත් ඔහු විසින් මෙය නිර්මාණය කළේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙනි. ඒ මෙසේය.

“STONE CAVE IS BROKEN

CAVE DOOR IS POEN

LION BAR

මෙම පාඨය මාතෘකාවේ  දැක්වූ පරිදි සිංහල පද මුසු කර ජනප්‍රිය කළේ ‘‘සංගීත වේදී, ජයන්ත අරවින්දයන්‘‘ විසිනි. ඉතින් මා මේ පූර්විකාව ගෙන ආවේ එහු පිළිබඳ සටහනක් තැබීමට.

 

වින්සන්ට් සෝමපාලයන් යනු ලාංකීය සංගිත අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට සුවිසල් මෙහෙයක් කළ ඇදුරු තුමෙක් වගේම  සුප්‍රකට සංගීතඥයෙක්. ඒ වගේම එතුමා පණ්ඩිත් අමරදේවයන්ගේත් එක් ගුරුවරයකු ලෙස සැලකෙනවා.  ඒ වගේම හෙළ බස රැකීමට තම දිවි හිමියෙන් කටයුතු කළ කුමාරතුංග  මුනිදාසයන් ගේ සමකාලීන මිතුරෙක්.

තම පියාණන් ගේ මතකයන් ඔහු නිතර නිතර අවදි කරන්නේ මෙලෙසින්.

‘‘මගෙ තාත්තගෙ හැකියාව තමයි  තමයි මට පහිටලා තියෙන්න ඇත්තෙ. සංගීතයේ අයනු ආයනු මට කියා දුන්නේ තාත්තා. මට වයස අවුරුදු 11 වන විට ස්වර ඥානය ලැබුණා.‘‘

1943‘‘හෙළ ගී මියැසිය‘‘කියන සංගීත වැඩසටහන මගින් කුමාරතුංග මුණිදාස මහතා  දේශීය සංගීත සම්ප්‍රදායක් බිහි කරන්න ආරම්භ කළා. එහිදී එතුමා  රචනා කළ ගී කවි වලට  තනු නිර්මාණය කළේ මගේ තාත්ත.

කුමාරතුංග මුණිදාස මහතා දැඩි ලෙස විශ්වාස කළා  වයලීනය දේශීය වාද්‍ය භාණ්ඩයක් කියල.එතුමා එයට අපූරු වචනයක් දැම්ම  “වැයළුව“ කියල. වැයළුවෙන් වාදනය කොට ගැයිය හැකි ගීත “හෙළ ගී මියැසිය” ට ඇතුළත් කරන්න කියල මගෙ තාත්තට කිවුව. එතුමා ඒව ලියන පරක්කුවට  මගේ තාත්ත  ඒවා වැයළුවෙන් වාදනය කරල පෙන්නුවා.

ඒව මම මගෙ ඇස් දෙකෙන් දැක්ක. මුලදි මට ඒක මැජික් එකක් වගෙ පෙණුනත් ස්වර ඥාණය ලැබුනට පස්සෙ ඒක ඒ තරම්ම ගානක් ගියෙ නෑ.

මේ කාලෙ තමයි එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර ශූරීන් මට මුණ ගැහෙන්නෙ.

එම ඇඟෑළුම් කම දුර දිග යන්නේ ගුරු ගෝලයන් බවට පත්වීමෙන්. නමුත් මෙහිදී සරච්චන්ද්‍රයන්ගේ ගුරුවරයා වන්නේ ‘‘ජයන්ත අරවින්දයන්‘‘.

(අදනම් මෙහෙම ඉගෙන ගනීද අපේ අය තමන්ට වඩා බාල කෙනෙක්ගෙන්)

මෙලෙස සරච්චන්ද්‍රයන් අරවින්දයන් ගෙන් ඉගෙන ගනිද්දී කුමාරත්‍රංග මුණිදාසයන් අරවින්දයන් ගේ පියා වන වින්සන්ට් සෝමපාලයන් ගෙන් උගනියි.

මෙය හරි අපූරු ද්විත්ව සුසංයෝගයකි. කුඩා අරවින්දයන් ගේ මෙම හැකියාව හඳුනා ගන්නා සරච්චන්ද්‍රයන් වින්සන්ට් සෝමපාලයන්ට බල කර සිටින්නේ ඔහුව ගුවන් විදුලියට සම්බන්ධ කරන ලෙසයි. සරච්චන්ද්‍රයන් ගේ පෙරැත්තය නිසාම තමා ගේ ගුවන් විදුලි ගීත වැඩසටහනක වයලීන් වාදනය වින්සන්ට් සෝමපාලයන් තම පුතු කැටුව යන්නේ ඉන් අනතුරුවයි.

එහිදී ‘‘පොඩි ළමයා‘‘ යනුවෙන් ළමා වාදක ජයන්ත අරරවින්ද විරුදාවලි ලබන්නේ අන් සියලු වැඩිහිටි ශිල්පීන්ගේ ආදර කරුණාවට ද පාත්‍ර වෙමින්.

මේ කාලය අතරතුර තම පියා යටතේ හින්දුස්ථානී රාගධාරී සංගීතය හදාරන කුඩා අරවින්ද ඊට  සමගාමීව පාලි, සංස්කෘත භාෂා යනාදිය ප්‍රගුණ කළේය.

පාසල් අධ්‍යාපනය අවසන් කරන ජයන්ත අරවින්දයන් 1957 වර්ෂයේ දී ‘‘පේරාදෙනිය සරසවියට‘‘ ඇතුළත් වන්නේ ඉන් අනතුරුවයි.

මා කළින් සඳහන් කළ ගුරු ගෝල සම්බන්ධය කණපිට පෙරලී අරවින්දයන්ට, සරච්චන්ද්‍රයන් ගුරු වන්නේ මෙහිදීය.

පේරාදෙණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ ‘‘සිංහල අධ්‍යයන අංශයේ ‘‘ සිසුවකු බවට පත් වෙන අරවින්දයන් ගේ සහ සරච්චන්ද්‍රයන් ගේ ‘‘නාට්‍ය සංගීත සුසංයෝගය‘‘ ඇරඹෙන්නේ ඉන් අනතුරුවයි. එතැනින් ඇරඹුනු ස්වකීය නාට්‍ය සංගීත රචකයාගේ භූමිකාව 

 

පෙමතො ජායතී සොකො

රත්නාවලී

තවත් උදෑසනක්

 මනමේ

සිංහබාහු

මහාසාර

කදා වළලු

යන නාට්‍ය වල සංගීතය නිර්මාණය දක්වා විහිදී යන අපූරුව අති විශිෂ්ටය.

පේරාදෙනිය සරසවි අධ්‍යාපනයෙන් නොනැවතුනු අරවින්දයෝ

පාලි හා බෞද්ධ විශ්වවිද්‍යාලයෙන් බුදු දහම පිළිබඳ ශාස්ත්‍රපති (M.A) උපාධියද

ඉන්දියාවේ භාත්ඛණ්ඩේ සංගීත් විද්‍යා පීඨයෙන් 1968 දී සංගීත් විශාරද උපාධිය ද

1970 දී සංගීත් නිපුන් උපාධි ද 

ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් සෞන්දර්ය විද්‍යාව පිළිබඳ ඩිප්ලෝමාවද

පසු කාලීනව ‘‘ගිරාගම සෞන්දර්ය ගුරු විද්‍යාලයේ‘‘  විදුහල්පතිවරයෙක් ලෙස ද කටයුතු කළේය. එමෙන්ම ‘‘සෞන්දර්ය විශ්වවිද්‍යාලයේ‘‘ හා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සංගීතය පිළිබඳ කථිකාචාර්යවරයෙක් ලෙස ද කටයුතු කළේය.

 

මෙ වන විට කොළඹ හොරණ පාරේ, කැස්බෑව මදසන්ධියට ආසන්නව පිහිටා තිබෙන ‘‘ආවාස පාරෙ‘‘ පිහිටි නිවසෙහි, දරු මුණුපුරන්ට ද ආදරණීය සීයා කෙනෙක් වෙමින් විවේකී සුවයෙන් පසුවන එතුමා ප්‍රවීණ ගායන ශිල්පී ‘‘වරදත්ත අරවින්ද ගේ‘‘ ද පියානන්ය.

(මෙතුමා ගේ නාට්‍ය සංගීත නිර්මාණකරණය පිළිබඳ ඉදිරි ලිපි පෙළකින්  සාක්ජ්චා කිරීමට ද අපේක්ෂා කරමි.)

PNDITH, WISHNU NARAYANAN BHATHKHANDE

 

 Pandit Vishnu Narayan Bhatkhande (August 10, 1860 – September 19, 1936) was an Indian musicologist who wrote the first modern treatise on Hindustani classical music (The north Indian variety of Indian classical music), an art which had been propagated earlier for a few centuries mostly through oral traditions. During those earlier times, the art had undergone several changes, rendering the raga grammar documented in scant old texts outdated.^[1]

Ragas used to be classified into Raga (male), Ragini (female), and Putra (children). Bhatkhande reclassified them into the currently used Thaat system. He noted that several ragas did not conform to their description in ancient Sanskrit texts. He explained the ragas in an easy-to-understand language and composed several bandishes which explained the grammar of the ragas. He borrowed the idea of lakshan geet from the Carnatic music scholar Venkatamakhin.

Vishnu Narayan Bhatkhande was born in 1860 in Walkeshwar, Mumbai, Maharashtra. His father had great passion for music which motivated him to study music. At an early age he had mastered singing, veena and flute. He was educated at Elphinstone College in Mumbai and Deccan College in Pune. He graduated with a degree in Law in 1885 and joined the legal profession in 1887. Later he served a short stint as a lawyer in the High Court in Karachi.

During his college days, Bhatkhande began learning sitar playing from Vallabhdas. He later learned vocal music from Raojiba, a Dhrupad singer. He also trained in other aspects of classical music under Belbagkar, Ali Hussain Khan, and Vilayat Hussain Khan. He became a member of Gayan Uttejak Mandali, a musical circle in Mumbai, Maharashtra.

Bhatkhande traveled throughout India, meeting with ustads and pandits, and researching music. He began the study of ancient texts such as the Natya Shastra and Sangeet Ratnakara.^[2]

Music notations developed by Bhatkhande

After the death of his wife and his daughter, Bhatkhande abandoned his legal practice and devoted the rest of his life to systematizing the prevailing forms of Hindustani music and building on that system a coordinated theory and practice of music. During his travels in India, he spent time in Baroda, Gwalior, and Rampur.In Rampur he was the disciple of legendary Veena Player Ustad Wazir Khan,the descendant of Miyan Tansen.

Bhatkhande's first published work, Swar Malika, was a booklet containing detailed descriptions of all prevalent ragas. In 1909, he published Shri Mallakshaya Sangeetam, in Sanskrit, under the pseudonym 'Chatur-pandit'. To make this cultural heritage accessible to the common man, he published commentary on his own Sanskrit grantha in Marathi over a span of several years; it was published over four volumes bearing the title: Hindustani Sangeet Paddhati. These volumes form today the standard text on Hindustani music, an indispensable starting point for any student of Hindustani Classical Music. His disciple S N Ratanjankar, famous musician Shri. Dilip Kumar Roy, Ratanjankar's disciple K. G. Ginde, S.C.R.Bhatt, Ram Ashrey Jha 'Ramrang', Sumati Mutatkar and Krishna Kumar Kapoor are among the notable scholars who followed in the footsteps of Bhatkhande. His notation system became standard and though later scholars like Pt. V. D. Paluskar, Pandit Vinayakrao Patwardhan and Pt. Omkarnath Thakur introduced their improved versions, it remained a publisher's favorite. It suffered a setback with onset of desktop publishing, which found inserting marks above and below Devanagari text cumbersome; as a result, books carrying compositions yielded to theoretical texts. A recently developed notation system Ome Swarlipi follows the logical structure introduced by Pt. Bhatkhande but uses symbols instead of Devanagari alphabets.

After travelling widely and having discussions with practitioners of various schools, Bhatkhande arranged all the ragas of Hindustani classical music across 10 musical scales, called thaats. Though the thaats do not encompass all possible ragas, they do cover the vast majority, and are a key contribution to Indian musical theory. The thaat structure corresponds to the melakarta system of raga arrangement in Carnatic music, the south Indian variety of Indian classical music.

Bhatkhande wrote all of his works under one of the two pseudonyms, Vishnu Sharma and Chaturpandit.

Bhatkhande started schools and colleges in India for systematic teaching of Hindustani music. In 1916, he reorganized the Baroda state music school, and later, with the help of the Maharaja of Gwalior, established the Madhav Music College in Gwalior.

In 1926, Rai Umanath Bali and his nephew Dr. Rai Rajeshwar Bali, then education minister of United Provinces, established Marris College of Music in Lucknow,^[3] Bhatkhande preparing the course material. The college was later renamed Bhatkhande College of Hindustani Music, and is now known as Bhatkhande Music Institute (Deemed University). Preparation of that course material was a landmark achievement of Bhatkhande since musical knowledge used to be passed on orally in earlier times from Gurus and Ustads to their disciples.

Bhatkhande prepared the Hindustani Sangeet Kramik Pustak Maalika as a series of textbooks. He also started the tradition of the All India Music Conferences to provide a common platform for discussion between Hindustani and Carnatic classical musicians.

Bhatkhande suffered paralysis and a thigh fracture in 1933. He died in 1936 on Ganesh Chaturthi day^{[clarification needed]}.

The Post and Telegraph Department of India paid homage to Bhatkhande by releasing on September 1, 1961 a commemorative stamp containing his portrait.

1. Shrimallakshya-sangeetam - A treatise, in Sanskrit, on the theory of music in slokas and describing the important ragas. (Lakshya=current)
2. Lakshan Geet Sangrah in three parts. Compositions descriptive of the Ragas, giving their characteristics in songs composed by Pandit Bhatkhande.
3. Hindustani Sangeet Paddhati in 4 parts - A commentary on the Lakshya Sangeetam in Marathi. It is a detailed study and discussion of the theory of music and explanation of 150 Ragas of Hindustani music. This important work has been translated into Hindi.
4. Kramik Pustak Malika - This book was published in six parts. It is a detailed textbook of Hindustani music, describing all the important Ragas, their theory and illustrated with well-known compositions in notations. It contains about 1,200 such compositions.
5. Swara Malika (in Gujarati characters) Notation of Ragas in swara and tala.
6. A comparative Study of the Music Systems of the 15th, 16th, 17th and 18th Centuries (in English).
7. Historical Survey of the Music of India.
8. Geet Malika - which was originally published in 23 monthly issues, each containing 25 to 30 classical compositions of Hindustani Sangeet in notation.
9. Abhinav Raga Manjari - A treatise on the Ragas of Hindustani music, each being described briefly in one sloka in Sanskrit.
10. Abhinav Tala Manjari - A textbook in Sanskrit on the Talas

Books

1. Swara Mela Kalanidhi by Ramamatya
2. Chaturdandi Prakashika by Venkatmakhi
3. Raga Lakshanam
4. Raga Tarangini by Lochan
5. Raga Tatva Vibodh by Shriniwas
6. Sadraga Chandrodaya by Pundarik Vithal
7. Raga Manjari by Pundarik Vithal
8. Raga Mala" by Pundarik Vithal
9. Nartan Niranaya by Kashinath Shashtri Appa Tulsi
10. Sangeet Sudhakar by Kashinath Shashtri Appa Tulsi
11. Sangeet Kalp Drumankur by Kashinath Shashtri Appa Tulsi
12. Raga Chandrika by Kashinath Shashtri Appa Tulsi
13. Raga Chandrika Sar (Hindi)